KEKEMELİK (STUTTERİNG) VE NEDENLERİ

En karmaşık ve bilinmeyen yönleri olan konuşma bozukluklarından biridir. Kekemeliğin en temel özelliği bireyin konuşmasında ki gerek akıcılık gerek zamanlama yönünden yaşına uygun olmayan bir şekilde bozulmalardır.

Sözel ifadenin akıcılığında, seslerin ve hecelerin istemsizce, duyulabilen ya da duyulamayan uzatmalar ve yinelemeler biçiminde kesintiye uğraması şeklinde tanımlanır. Buna ek olarak bazen heyecan, sinir, korku, sıkıntı gibi olumsuz duyguların varlığı kekemeliğe eşlik eder.

Kekemelik sık olarak bir çocuğun dilinin hızlı bir şekilde geliştiği dönem olan 2-5 yaşları arasında ilk olarak belirlenir. Kızlara oranla erkeklerde daha fazla görüldüğü tespit edilmiştir.

Bu bozukluğun şiddet seviyesi bireyin içinde bulunduğu duygu durum seviyesine göre değişmektedir. Ayrıca şarkı söyleme, şiir okuma gibi durumlarda kekemelik olmamaktadır.

Kekemelik sırasında bedende gözlemlenen ve tekrarlayan vücut hareketleri ayağını yere vurma, başını sallama, gözlerini kırpma şeklindedir. Kekemelik sadece bir konuşma engeli değil, sosyal yaşantı içerisinde de bir engeldir. Bu bozukluğun, bireyin sosyal yaşamında yarattığı problemler, kişiyi psikolojik olarak olumsuz etkileyebilir. Bir şeyler anlatmaya çalışan bu bozukluğa sahip bireyler, toplumun konuşma standartlarına uyum sağlayamadığında ; hayal kırıklığı, utanma, kızgınlık, saldırgan davranışlar, kendine güvensizlik, suçluluk, kaygı gibi olumsuz duygulara kapılabilmektedir.

Kekemeliği belirleyen tanı ölçütleri şunlardır;

· Sesleri uzatma

· Ses ve hece yinelemeleri

· Ünlemlemeler

· Sözcüklerin parçalanması(bir sözcüğü çıkarırken ara verilmesi)

· Dolambaçlı yoldan konuşma (söylemesi zor özcüklerden kaçınmak)

· Sözcükleri aşırı gerginlikle söyleme

· Tek heceli sözcükleri yineleme( örn.”be-be-be-ben o-o-onu gördüm.”)

· Duyulabilir ya da sessiz bloklar (konuşma sırasında doldurulan ya da doldurulamayan ara vermeler)

Ø Konuşma akıcılığında bozukluk, akademik başarıyı, mesleki başarıyı ve sosyal iletişimi olumsuz etkilemektedir.

KEKEMELİK TÜRLERİ

Gelişimsel Kekemelik; 7 yaşının altında olan her 5 kekeme bozukluğu olan çocuğun 2 sinde görülebilmektedir. Bu çocuklar terapi almadan iyileşme gösterebilmektedir.

Tedavi edilebilir kekemelik; 7 yaşının üzerindeki her 3 kekeme bozukluğu olan bireyin 2 sinde görülebilmektedir. Bu bireyler uzman bir kişinin yardımıyla ya da desteleyici bir sosyal çevreyle normal akıcılığı başarabilmektedir.

Tekrarlayan kronik kekemelik; normal olan gelişimsel akıcısızlığın yanı sıra akıcılık problemleri olan kekeme olarak da adlandırılan her 5 bireyden 1’inde görülebilmektedir. Bu bireyler için kabul edilebilir akıcılığı sürdürmek demek, yaşam boyu müdahale demektir.

KEKEMELİĞİN NEDENLERİ

· Gelişim düzensizlikleri

· Doğum travmaları

· Solunum bozukluğu ve nefesi doğru kullanamama

· Fizyolojik olarak beyin dalgalarından gelen iletim bozuklukları

· Ateşli hastalık, trafik kazası, boğulma tehlikesi gibi durumlar

· Baskı ve stres altında kalma

· Kardeşin doğumu

· Anne-baba ayrılığı, bakıcıdan ayrılma

· Öğretmen baskısı, öğretmen değiştirme, okula başlama

· Anne-babanın olumsuz tutumları

· Anne-babada obsesif kompulsif kişilik yapısının varlığı

· Ani kaygı ve korku yaratan travmalar (deprem v.s.)

· Çocuklukta yaşanan gerilim, endişe ve korkulardır.

DİKKAT: KEKEME BOZUKLUĞU OLAN BİR BİREYLE KONUŞURKEN KESİNLİKLE ONUN CÜMLESİNİ SİZ TAMAMLAMAYIN. ONA “TAMAM. HEYECAN YAPMA. SAKİN OL” GİBİ TELKİNLERDE BULUNMAYIN. ONUN CÜMLESİNİ BİTİRMESİNİ BEKLEYİN. ÇÜNKÜ BU GİBİ DURUMLAR KİŞİYİ DAHA ÇOK KAYGILANDIRACAK, SUÇLULUK DUYGUSU İÇİNE SOKACAK VE KİŞİNİN SOSYAL İLETİŞİME KARŞI ÖZGÜVENİ KIRACAKTIR.